Ils privels da la natira cumpiglian tut ils process ed ils effects da la natira che pon esser privlus per ils umans e per las valurs realas. Eveniments natirals pli gronds cun donns correspundents hai gia adina dà en Svizra e vegni er a dar en l'avegnir.
Privels gravitativs da la natira
Ils privels gravitativs da la natira na succedan betg dapertut, mabain èn liads fermamain al lieu. Els sa basan principalmain sin la forza da gravitaziun e la topografia limitescha per il solit il territori. Zonas fitg periclitadas e zonas betg periclitadas sa chattan consequentamain savens fitg damanaivel ina da l'autra. Ils tips da privel èn perquai era fitg impurtants per la planisaziun dal territori.
Ils suandants privels gravitativs da la natira èn determinants en il Grischun:
Privels meteorologics da la natira
Ils privels meteorologics da la natira cumparan dapertut ed ins na po betg guntgir els en il spazi. Consequentamain è mintga edifizi expost a quests privels, schegea betg tuts tuttina ferm. I sa tracta da privels directs en consequenza da fenomens da l'aura da curta durada che na sa laschan betg influenzar e ch'ins po cunfinar mo a moda diffusa.
Ils suandants privels meteorologics da la natira èn determinants en il Grischun:
Privels tectonics da la natira
Ils privels tectonics da la natira succedan per il solit a l'ur da las plattas tectonicas. En il spazi pon ins guntgir els mo a moda restrenschida. Consequentamain è mintga edifizi expost a quests privels, schegea betg tuts tuttina ferm.
Il suandant privel tectonic da la natira è determinant en il Grischun:
Ils terratrembels en Svizra vegnan chaschunads cunzunt, cura che las plattas litosfericas da la crusta da la terra da l'Europa e da l'Africa collideschan. Tenor las indicaziuns dal Servetsch seismologic svizzer (SSS) datti en il chantun Grischun en media mintga trenta fin quaranta onns in terratrembel che chaschuna almain levs donns vi d'edifizis. In'activitad pli gronda vegn registrada cunzunt en l'Engiadina Bassa, la Val Müstair ed il Grischun Central. En cumparegliaziun è il Grischun dal Vest seismologicamain plitost ruassaivel.
En il chantun Grischun n'èn ils edifizis betg assicurads automaticamain cunter donns da terratrembels. L'Assicuranza d'edifizis dal Grischun maina però ensemen cun 16 autras assicuranzas d'edifizis chantunalas in fond, il Pool svizzer per cuvrir donns da terratrembels. Suenter gronds eveniments surpiglia quest fond voluntarmain ina part dals donns e po gidar da segirar l'existenza da persunas donnegiadas da terratrembels.
Privels da la natira actuals en Svizra
Alarm meteorologic
Bulletin federal dals privels da la natira
Servetsch seismologic svizzer
